Op 4 december overleed Selma Wijnberg.
Selma was een van de ruim honderdduizend Nederlands-joodse slachtoffers van het naziregime. Ze werd als 20-jarige op 9 april 1943 vanuit Kamp #Westerbork op de desolate Drentse hei gedeporteerd naar #Sobibor, de hel op aarde (aantal vergaste Nederlandse joden: 34.000 - aantal overlevenden: 18).
De gruwelen van #Auschwitz-Birkenau zijn waarschijnlijk breder bekend dan die van Sobibor, maar een deel van de ongelukkigen die in Auschwitz belandden, had in elk geval nog een kans op tewerkstelling.
De bittere ironie is dat die slavendrijverij in al zijn mensonwaardigheid toch in enig opzicht nog verkiesbaar was, namelijk als alternatief boven de gaskamer.
Sobibor had geen werkkamp binnen zijn hoogspanningshekken. Sobibor was een moordfabriek. De grootste zorg van de nazi's was het capaciteitsprobleem van gaskamers en ovens.
Een half jaar na haar aankomst in Sobibor brak er een opstand uit. Gevangenen sloegen op de vlucht. De meesten sneuvelden in het mijnenveld of in het mitrailleurvuur. Selma ontkwam, als door een wonder, samen met haar vriend Chaïm Engel.
Ze vonden onderdak bij een Pools boerenechtpaar, Stefka en Adam. In juli 1944 werden ze bevrijd door het Rode Leger.
Na wat omzwervingen belandden ze in Zwolle. Ooit was dat 'thuis', maar zoals zoveel terugkerende joden ontmoetten ook zij onverschilligheid, afwijzing en afkeer.
KVP-minister Kolfschoten, later burgemeester van #Eindhoven, verklaarde Chaïm tot ongewenst vreemdeling. Toen Chaïm en Selma trouwden, moest ook Selma vertrekken omdat ze door haar huwelijk de Poolse nationaliteit had gekregen. Omdat de Poole autoriteiten weigerden hen op te nemen, mochten ze uiteindelijk in Zwolle blijven.
In 1951 emigreerden ze naar Israël en later naar de Verenigde Staten.
Chaïm overleed in 2003. Selma, die als het aan de nazi's had gelegen niet ouder dan 20 zou zijn geworden, werd 96 jaar.
Ze getuigde in de documentaire 'Selma Wijnberg - de vrouw die Sobibor overleefde', afgelopen zondag te zien op #npo2. Terugkijktip. Of lees het gelijknamige boek van Ad van Liempt.
Ze was de laatste Nederlandse overlevende van Sobibor. De laatste van de enkelingen.
