Het is de tweede dag van de Boekenweek. Die Boekenweek wordt, zoals bekend, georganiseerd door de Stichting #CPNB.
En omdat CPNB staat voor 'Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek', ligt het voor de hand om ook even de handen uit de mouwen te steken en daar een bijdrage aan te leveren.
Vandaar: de hele Boekenweek lang elke dag een boekentip. Overigens komen hier niet alleen maar van oorsprong Nederlandse boeken voorbij. Doet er ook niet zoveel toe. Elk gelezen boek is winst.
Gisteren 'Is dit een mens' van Primo Levi. Vandaag: de novelle 'De Kreutzersonate' van Leo N. Tolstoj (1828 - 1910).
Er zit een gezelschap in een trein en het gesprek gaat over vrouwen. Eén van de gesprekspartners vindt dat een man zijn echtgenote onder de duim moet houden, maar de enige vrouw in het gezelschap spreekt dit tegen. Zij gelooft in een liefdevol huwelijk.
Dan voegt Pozdnysjev zich bij het gezelschap. Hij vertelt dat hij zijn echtgenote vermoord heeft. Hij verdacht haar van overspel.
Pozdnysjev en de verteller (ik-persoon) blijven samen in de coupé achter en Pozdnysjev vertelt zijn verhaal.
Zijn vrouw, die piano speelt, heeft de violist Troechatsjevski leren kennen. Met hem speelt ze de Kreutzersonate van Beethoven.
Pozdnysjev wordt gekweld door jaloezie en verdenkt zijn vrouw ervan een affaire te hebben met Troechatsjevski. Zij ontkent met klem. Als Pozdnysjev een tijdje later de violist bij zijn vrouw in hun woning aantreft, doodt hij zijn vrouw. Troechatsjevski ontkomt.
Pozdnysjev vraagt zijn stervende vrouw nog om vergiffenis, maar zij antwoordt dat ze hem haat. Een proces volgt. Pozdnysjev wordt overmand door berouw. De rechter spreekt hem vrij: hij vindt dat er sprake is van een te rechtvaardigen crime passionel wegens overspel.
Tot zover de synopsis.
Saillant is, dat Tolstoj's echtgenote Sofia Tolstaja een antwoord heeft geschreven op De Kreutzersonate. Ze schreef dat boek, in het Nederlands getiteld 'Een zuivere liefde', in 1893, twee jaar na het verschijnen van De Kreutzersonate. Het werd echter pas voor het eerst in Rusland uitgegeven in 1994 (!).
Een vrij algemene opvatting is, dat Sofia zich het verhaal van De Kreutzersonate persoonlijk heeft aangetrokken, met dat literaire antwoord tot gevolg. En dat is dan weer voer voor speculaties over het huwelijk van Sofia en Leo.
Hoe dan ook, De Kreutzersonate is een prachtige vertelling.
